به نقل از «ایسنا»

نیاز به یک نهاد حد واسط برای بهبود زیست‌بوم ترویج علم در کشور

تاریخ انتشار: ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۶۵۰۵۷۷

رییس انجمن ترویج  علم ایران در نشست هم‌اندیشی مدل زیست‌بوم ترویج علم، گفت: در مدل زیست‌بوم ترویج علم نیاز به یک واحد هماهنگ‌کننده وجود دارد که می‌تواند شورای ترویج علم، به عنوان نهاد واحد این نقش را به عهده گیرد.

به گزارش ایسنا، دکتر اکرم قدیمی امروز در نشست «زیست‌بوم ترویج علم در ایران» با بیان این‌که پروژه‌ای با همکاری سازمان برنامه و بودجه در مورد ترسیم الگوی ترویج علم انجام شده است، گفت: هدف این نشست بیشتر طرح مسئله است تا ببینیم برای بهبود زیست‌بوم ترویج علم باید چه کاری انجام داد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی با بیان این‌که ترویج علم طیف وسیعی از فعالیت‌ها، برای کاستن فاصله میان افراد و نهادهای تولیدکننده علم و عموم مردم است، گفت: به طور کل، عموم مردم به عنوان کسانی هستند که هم بودجه تحقیقات علمی و فناورانه را تامین می‌کنند و هم مصرف‌کنندگان علم و فناوری هستند. ولی در کشور ما به دلیل این‌که بودجه تحقیقات معمولاً توسط دولت و پول نفت تامین می‌شود، به این صورت نیست.

رییس انجمن ترویج علم ایران به موازات شکل‌گیری و توسعه علم در دوره انقلاب‌های علمی در اروپا، بسیاری از دانشمندان و نهادهای علمی به این فکر افتادند که رابطه بین عموم مردم و علم را مستحکم‌تر کنند و در قرن‌های ۱۸ و ۱۹ گرایش برای عمومی‌سازی علمی شدت گرفت و در قرن ۲۰ ترویج علم تبدیل به یکی از مؤلفه‌ها و عناصر جدانشدنی نهاد علم شد.

وی با بیان این‌که ترویج علم در عین جوان بودن، مفهومی پویا است، گفت: در اوایل سال‌های دهه ۱۹۸۰، دولت‌های غربی به صورت جدی توجه خود را به ترویج علم معطوف کردند و سعی کردند که زمینه‌های مناسب را برای رشد آن فراهم کنند.

قدیمی با اشاره به شیوه‌های متفاوت ترویج علم، گفت: ترویج علم در قرن ۱۸ و ۱۹ تنها به صورت چاپ آخرین دستاوردهای علمی مطرح می‌شود، ولی در حال حاضر اشکال جدیدی مانند فروشگاه‌های علمی، رستوران‌ها و کافه‌های علمی، پارک‌ها و موزه‌های علمی و کنفرانس‌های عمومی علمی به خود گرفته است و همین نشان‌دهنده تکامل و تغییرات ترویج علم است.

رییس انجمن ترویج علم ایران، ضمن بیان این‌که به دلیل شیوه‌های متفاوت ترویج علم، نمی‌توان تعریف واحدی از این مفهوم ارائه داد، توضیح داد: برای رسیدن به وفاق در امر ترویج علم، ایجاد زبان مشترک یا عبارتی که مورد قبول همگان باشد، ضروری است. دو معنای گسترده در مورد ترویج علمی وجود دارد. اولین معنای ترویج علم؛ فرآیند اشاعه و انتشار علوم خاص به حیطه گسترده‌ای از مردم است و دیگری، تغییر دیدگاه عامه و تغییر فرهنگ مردم نسبت به استفاده از علم و منافع آن است.

وی ضمن بیان اینکه ترویج علم در مسیر تکامل خود سه مرحله مختلف پذیرش علم از سوی عامه، درک عامه از علم و مشارکت عامه در علم دارد، به تشریح این مراحل پرداخت.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور درباره تاریخچه ترویج علم در ایران، گفت: رگه‌های آغازین فرآیند ترویج علم در ایران به آغاز کار رادیو در ایران باز می‌گردد و این فرآیند در ایران نیز مانند دیگر کشورها، فراز و نشیب‌های بسیاری را پشت سر گذاشته است. ولی اولین جرقه‌های شکل‌گیری اندیشه جدی در مورد این موضوع را شاید بتوان به سال ۱۳۷۸ در هم‌اندیشی «بررسی راهکارهای گسترش علوم در ایران» دانست.

وی ادامه داد: تاسیس انجمن به طور نمادین اولین گام رسمی در ترویج علم در ایران محسوب می‌شود، ولی پیش از آن نیز انتشار مجله‌هایی مانند دانشمند، پخش برنامه‌های علمی از رادیو و تلویزیون، مسابقه‌های علمی و ... به نوعی در راستای ترویج علم بوده است.

رییس انجمن ترویج علم ایران در مورد چالش‌هایی که در ایران در موضوع ترویج علم وجود دارد، گفت: یکی از این چالش‌ها، ابهام در تعریف ترویج علم است.  این ابهام سبب برداشت‌های گوناگونی شده است. به همین دلیل اجماع و وفاق بر سر موضوع ترویج علم ضروری است. ترویج علم؛ فرآیند افزایش آگاهی عمومی جامعه نسبت به علم و کاربرد آن در زندگی روزمره و گسترش تفکر علمی در جامعه است.

وی چالش دوم را جایگاه ترویج علم در اسناد بالادستی دانست و ادامه داد: در حال حاضر ترویج علم در اسناد بالادستی، جایگاه خوبی ندارد و فقط در نقشه جامع علمی کشور به صورت غیر مستقیم و در برنامه ششم توسعه در حد یک بند به آن پرداخته است.

قدیمی ادامه داد: یکی دیگر از چالش‌ها این است که ابزارهای ترویج علم در حال حاضر بسیار محدودند و اثربخشی اندکی دارند. همچنین روش‌های ترویج علم در سطح جهانی، بسیار متنوعند، اما محدود بودن روش‌های مورد استفاده در ایران تا حدی می‌تواند استفاده فراگیر از این روش‌ها را دچار مشکل کند. به علاوه وضعیت ترویج علم، از منظر صنعت فرهنگی نیز بسیار ضعیف است و هنوز مواردی مانند ساخت فیلم مستند، انیمیشن، و ... در حوزه ترویج علم مرسوم و رایج نشده است.

رییس انجمن ترویج  علم ایران چالش‌های فعالیت‌های ترویجی در ایران را در سطوح خرد، میانی و کلان طبقه‌بندی کرد و گفت: در سطح خرد چالش‌هایی مانند کمبود بودجه، کمبود نیروی انسانی کارآمد، نبود ساختار اداری مناسب و نداشتن فضای مناسب است. چالش‌های سطح میانی، مواردی از جمله باور نداشتن به فعالیت‌های ترویجی در میان مدیران میانی، اولویت نداشتن فعالیت‌های ترویجی در میان پژوهشگران، نبود همراهی و همکاری مؤثر میان سازمان‌ها و نهادهای دخیل در ترویج علم است. در سطح کلان نیز نبود سند راهبردی و سیاستی مرتبط با ترویج علم، نداشتن ردیف بودجه مشخص، بی‌توجهی به پژوهش در نظام ترویج علم و نبود استاندارد و شاخص‌های مشخص ارزیابی از جمله چالش‌های فعالیت‌های ترویجی در ایران است.

قدیمی با بیان این‌که برای ترویج علم در ایران به الگوی خاصی نیازمندیم، تاکید کرد: این الگو و نقشه‌راه باید قابلیت و توانمندی پیاده‌شدن در جامعه را داشته باشد و با شاخص‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی وسیاستی ایران تطابق و سازگاری داشته باشد.

به گفته رییس انجمن ترویج علم ایران، زیست‌بوم ترویج علم مجموعه‌ای از افراد، گروه‌ها و تمامی نقش‌آفرینان حوزه ترویج علم هستند و این نقش‌آفرینان، مرز مشخص، منافع و اهداف مشترکی دارند.

قدیمی اظهار کرد: در پروژه انجام شده، الگویی برای زیست‌بوم ترویج علم در ایران طراحی شد و در این الگو سه بخش دولتی، قانون‌گذاری و خصوصی ترسیم شده است. تعاملات میان این سه بخش نشان‌دهنده پیچیدگی نقش‌ها است.

وی تاکید کرد: ایجاد زیرساخت‌های ترویج علم، به عنوان منطقه مشترک دو بخش دولتی و خصوصی نشان‌دهنده کارکرد ویژه این دو بخش در تاسیس زیرساخت‌های اعتباری، مالی و همچنین برنامه‌های ترویج علم است و تحقق هر یک از برنامه‌های ترویج علم، بدون ایجاد چنین زیرساخت‌هایی ممکن نخواهد بود.

به گفته قدیمی، در مدل زیست‌بوم ترویج علم نیاز به یک واحد هماهنگ‌کننده وجود دارد که می‌تواند شورای ترویج علم، به عنوان نهاد واحد این نقش را به عهده بگیرد. در این زیست‌بوم، نهادها و سازمان‌ها از طریق نهاد متولی واحد متخصص می‌توانند با هم در ارتباط منظم باشند. بازخورد این روابط زنجیره‌وار به این چرخه باز می‌گردد و موجب تعادل بین نهادها می‌شود.

وی در این نشست پیشنهاداتی مانند دخالت مؤثر دولت در بخش ترویج علم، ورود بخش خصوصی در امر ترویج علم با همکاری دولت، تشکیل و تاسیس نهادی برای بالا بردن درک عامه از علم، تدوین سیاست‌های نوین در بخش آموزش، افزایش تعاملات و فراهم کردن شرایط همکاری‌های گروهی در جامعه، توجه به ترویج علم در اسناد کلان ملی و ... ارائه داد.

رییس انجمن ترویج علم، چنین نشست‌هایی را شروع گفتگو در این زمینه دانست و از نقش‌آفرینان این حوزه دعوت کرد در نشست‌های آینده حضور پیدا کنند.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: ترویج علم انجمن ترویج علم همایش ملی ژئوماتیک همایش ژئوماتیک صندوق نوآوری و شکوفایی سازمان نقشه برداری جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی جهاد دانشگاهی هفته ملی سلامت تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین همایش ملی ژئوماتیک همایش ژئوماتیک صندوق نوآوری و شکوفایی سازمان نقشه برداری فعالیت های ترویجی ترویج علم در ایران ترویج علم ترویج علم فعالیت ها چالش ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۶۵۰۵۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شرکت‌های تامین سرمایه بهبود شبکه برق تعریف شود

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری علم و فناوری آنا، سال هاست موضوع صادارت برق ایران به اروپا مطرح و به نظر می‌رسد دولت برای توسعه تبادلات برقی خود مصمم است و مذاکرات برای رسیدن برق ایران به اروپا به‌طور جدی انجام می‌شود. اواسط فروردین‌ماه، وزیر نیروی جمهوری اسلامی ایران با وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه دیداری داشتند و در این دیدار اعلام شد که تبادل برق ایران و ترکیه وارد فاز عملیاتی شده است. با عملیاتی شدن تبادل برق ایران و ترکیه، برق ایران در مسیر اروپا هم قرار گرفته است.

در همین رابطه آرش نجفی در گفت‌وگو با خبرنگار آنا اظهار کرد: زیرساخت‌های شبکه توزیع و انتقال به منظور صادرات برق مناسب نیست و فرسوده است، اما با توجه به اینکه ذائقه دنیا به مرور از مصرف گاز به سمت برق خواهد رفت و سیستم‌های گرمایشی منازل نیز برقی خواهد شد به طور قطع باید فرآیندی تعریف و جلب و جذب سرمایه‌گذاری خارجی صورت گیرد تا بتوان شبکه موجود را برای تولید و انتقال بهتر برق بهبود داد.

ترکیه مسیری برای انتقال و سوآپ برق ایران به اروپا

وی افزود: ترکیه این امکان را دارد که بخشی از برق صادراتی ایران را تجارت کرده و سوآپ کند. اکنون تجاری در کشور ترکیه وجود دارند که ۶۰۰ هزار کنتور برق در کشور‌های اروپای شرقی و مجاور خود دارند و برقی را که تولید کرده یا از ایران و کشور‌های دیگر خریداری می‌کنند به سایر کشور‌ها عرضه می‌کنند.

تجارت معقول برق با کاهش افت شبکه

رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران عنوان کرد: تجارت برق تجارت معقول و مطلوبی است به شرط آنکه میزان افت آن را کاهش دهیم و لات شبکه را کاهش دهیم.

وی بیان کرد: در حال حاضر راندمان تولید بدون شبکه توزیع در نیروگاه‌ها ۳۹ درصد است. این میزان پس از ورود به شبکه توزیع به ۳۵ درصد کاهش می‌یابد و معنای آن این است که به ازای هر مترمکعب گاز ورودی به نیروگاه‌ها اگر ۳ کیلووات برق تولید می‌شود عملا ۲.۴ کیلووات به مصرف‌کننده تحویل می‌شود و مابقی هدر می‌رود که به معنای زیان برای تولید است.

تشریح راهکار‌های افزایش راندمان در صنعت برق

نجفی خاطرنشان کرد: پیشنهاد ما این است که با ارتقای تکنولوژی و تقویت پست‌های تقویت فشار و تعویض کابل‌ها و بازنگری در مدارها، لاین خوبی را برای صادرات برق به عراق، پاکستان و ترکیه تعریف کنیم. ضمن آنکه در ارتباط با برخی از کشور‌ها مانند ارمنستان که مازاد تولید برق دارند می‌توان کار سوآپ برق را انجام داد.

شرکت‌های تامین سرمایه در داخل کشور تعریف شود

وی با بیان اینکه برآورد دقیقی از میزان سرمایه‌گذاری مورد نیاز به منظور بهبود وضعیت موجود در شبکه برق کشور ندارد، عنوان کرد: با توجه به حجم نیروگاه‌های نصب شده در کشور کاملا مقرون به صرفه است که شرکت‌های تامین سرمایه در داخل کشور تعریف شود به شرط آنکه دولت وجه این مقدار افزایش راندمان را به سرمایه‌گذار ارایه دهد، اما دولت‌ها معمولا در این زمینه‌ها کم‌لطف هستند به این معنا که سرمایه‌گذاران هزینه‌هایی انجام می‌دهند که بازدهی لازم را ندارد و موجب بی‌اطمینانی سرمایه‌گذاران می‌شود.

رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: باید تغییر ساختار ایجاد شود تا بتوان تولید برق را افزایش داده و هدررفت شبکه انتقال و توزیع را کاهش داد.

نجفی با اشاره به دیدار وزرای انرژی ایران و ترکیه در فروردین سال جاری بیان کرد: می‌توان در ایام غیرپیک صادرات مناسبی از برق را از طریق ترکیه به انجام رساند. ترکیه در نقطه صفر مرزی برق ایران را خریداری می‌کند و ملاکش برقی است که از کنتور مرزی رد می‌شود بنابراین برقی که در شبکه جمع‌آوری و از طریق شبکه توزیع می‌شود باید بیشترین افزایش راندمان را داشته باشد.

رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: باید هدررفت در شبکه تولید و توزیع برق را کاهش داد تا صادرات برای کشور صرفه اقتصادی داشته و سود مناسبی را نصیب کشور کند.

انتهای پیام/